چرا خانه تیزنو دزفول ؟

خانه تاریخی تیزنو دزفول

شهر دزفول به علت مرغوبیت بالای آجرهای آن به شهر اجر معروف بوده و هست. اکثر بناهای قدیمی و دستساز این شهر با آجر ساخته شده اند.

خانه تیزنو در دزفول که به شماره ۲۵۷۳ در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده، یکی از بزرگترین و زیباترین خانه‌های محله قلعه‌ هم به حساب می آید که شاید بتوان گفت همه ویژگی‌های خانه‌های تاریخی دزفول را در خود جمع کرده.

پیکره اصلی خانه تیزنو متعلق به دوره صفویه است ولی در دوره های قاجار و اواخر پهلوی تغییرات عمده ای در بنا صورت گرفت. آخرین مرمت این بنا در سال 1381 صورت گرفته و در حال حاضر به عنوان دفتر نمایندگی یونسکو و محل استقرار تعدادی انجمن مردم نهاد دزفول استفاده میشود.

خانه‌ تیزنو از جاهای دیدنی دزفول و بزرگ‌ترین خانه‌ تاریخی این شهر است. این خانه همه‌ مشخصه‌های معماری بومی را دارد، از هشتی تا غلام گردش، شوادون، شبستان و نمای تزیین‌شده با آجرکاری که به خوون معروف هستند. خوون چینی های دزفول تنوع بسیاری دارند به طوری که هر خانه طرح  نقش خاص خودش را دارد. این نکته را در بازدید از بقیه خانه های تاریخی دزفول مانند زرگر، سوزنگر، قلمبر و ... میتوانید ببینید.

درب اصلی خانه تیزنو رو به مسجد تاریخی قلعه باز میشود. در دو طرف ورودی زیبای خانه، خواجه‌نشین‌ها را می‌بینید، یعنی سکوهای کوچکی که برای نشستن مناسب هستند. این سکوها برای نشستن کسی که در خانه را زده یا رهگذران خسته در نظر گرفته شده بودند.

اکثر خانه های سنتی ایرانی عنصری به نام هشتی داشته اند تا در صورت باز بودن درب، خانه از دید رهگذران و غریبه ها مخفی بماند. خانه تاریخی تیزنو نیز از این قاعده مستثنی نیست و یک هشتی دارد. البته یک کاربرد دیگر هشتی این است که فرد غریبه در آنجا منتظر صاحبخانه بماند. همان چیزی که امروزه به عنوان لابی مطرح میشود.

کمی از شبستون و شوادون بدانیم

از دیگر ویژگی های این خانه ی زیبا و تاریخی وجود همزمان شبستان(شبسون) و شوادون است که شوادون معادل فارسی ندارد. خانه های قدیمی شهر دزفول هم زیرزمین داشته اند هم فضایی به نام شوادون که عمقی بیشتر از زیر زمین دارد. میتوان گفت شوادون معادل طبقه 2- و شبسون یا زیر زمین معادل طبقه 1- هستند. شوادون در زمستان گرم و در تابستان خنک بوده و محل مناسبی برای نگه داری مواد غذایی ...